Openingstijden

dinsdag t/m zondag, 10.00 - 17.00 uur

+

Nieuws

Oh, dennenboom

In de gemiddelde winkelstraat in Nederland hoor je tijdens de kerstdagen nog regelmatig het kinderliedje ‘Oh dennenboom’ voorbijkomen. In dat liedje is sprake van een boom waar nog geen ‘kaarsjes aan zitten’. En dat is eigenlijk maar goed ook…

Wie de Provinciale Drentsche en Asser Courant van honderd jaar geleden openslaat, leest al snel hoeveel ellende brandende kaarsjes veroorzaken. Vaak met kinderen als voornaamste slachtoffer. Geen wonder dat diezelfde krant op 24 december 1936 zijn lezers het volgende adviseert: ‘Takken, waarop kaarsen zijn aangebracht, moeten nimmer te dicht bij gordijnen waardoor eventuele vlammen spoedig in de licht vlamvattende stoffen zouden overslaan. Het aansteken der kaarsjes is evenmin een bezigheid, die aan kinderen mag worden overgelaten. Het best wordt dit werk toevertrouwd aan een volwassene. Ondanks alle maatregelen moet men steeds in de nabijheid van den boom een emmer met water en een spons, aan een stok bevestigd, bij de hand hebben; zodat men eventueel ontbrandende takken onmiddellijk kan doven.’

Kerstmis in de aardappelmeelfabriek
Gelukkig hebben we tegenwoordig elektrische kerstboomverlichting. Dat hebben we te danken aan Edward Hibberd Johnson, de rechterhand van uitvinder Thomas Edison. In 1882 verlicht hij zijn kerstboom met een mix van rode, witte en blauwe gloeilampjes. De Detroit Post and Tribune is laaiend enthousiast. Maar het duurt nog lang voordat elektrische kerstverlichting de markt verovert. In de jaren ’20 duikt de eerste elektrische kerstverlichting in Drenthe op. Bijvoorbeeld tijdens de kerstviering 1925 van de zondagschool van de hervormde kerk van Oranjekanaal. Die vindt plaats in de grote machinekamer van aardappelmeelfabriek ‘Oranje’. De Provinciale Drentsche en Asser Courant bericht: ‘Waar andere dagen het lawaai van de machines klank, gonsden nu de vrolijke kinderstemmen. De prachtig versierde Kerstboom was voor jong en oud een verrassing. De prachtige boom was door de goede zorgen van de heer Loman, machinist alhier, elektrisch verlicht.’

Duitse lichtjes uit Zeijen
Bakker Jan Fledderus (1906-1975) uit Zeijen is een van de eerste particulieren in Drenthe die al in de jaren ’30 elektrische kerstverlichting bestelt. Hij stuurt zijn zwager Albert Piest uit Groningen naar F. Groeneveld op de Rademarkt, die voor hem een oerdegelijk setje ‘Christbaum Beleuchtung’ koopt. Deze lampjes zijn rond 1927 in Duitsland op de markt gebracht. In 1946 versiert bakker Fledderus er de kerstboom in de bakkerij mee. Hij wil de mensen een beetje opvrolijken in de donkere jaren na de oorlog. En hij hangt niet alleen lichtjes in de kerstboom, maar ook lootjes. Iedereen die iets koopt, krijgt zo’n lootje. Onder de deelnemers verloot hij producten uit zijn eigen bakkerij zoals slagroomtaart, krentenbrood, kerstkransjes en sukadekoek. De bakker trekt de winnende lootjes, onder toeziend oog van schoolmeester Maarten Dirks Lammerts. Het schijnt dat de heren de uitslag zo nu en dan wel een beetje bijsturen. Ze zorgen ervoor dat de prijzen vooral terechtkomen bij de mensen in het dorp die het écht nodig hebben.

Niet Weggooien
Als de dochter van Jan Fledderus in het voorjaar van 2021 van de actie Niet Weggooien hoort, besluit ze de kerstverlichting waar haar vader zijn hele leven zo goed op heeft gepast aan het Drents Museum te schenken.

Dit artikel stond in december in de krant.