Openingstijden

dinsdag t/m zondag, 10.00 - 17.00 uur
extra open op maandag 1 april, 10.00 - 17.00 uur

+

Nieuws

Openingstoespraak Neo Rauch

Bilder Bergen

Hoe berg je beelden, breng je ze in veiligheid? Nou, zoals je mensen redt, net als de barmhartige Samaritaan die de door struikrovers beroofde en halfdood aan de kant van de weg achtergelaten man redde en verzorgde tot hij weer op krachten kwam. Zo kunnen ook beelden worden geborgen. Je vindt ze als je ze niet zoekt, vooral aan de kant van de weg, in het kreupelhout, in het struikgewas en in het riet. Vaak zijn het slechts dingen die zachtjes komen aanwaaien, schaduwen van zichzelf, zwaar toegetakelde karkassen of fragiele zaailingen. Een voorwaarde voor de schilderkunstige Samaritaanse hulpvaardigheid is niet alleen een grote barmhartigheid, maar ook een feilloze gevoeligheid om op de subtiele trillingen van de hulpbehoevenden te reageren.

Rosa Loy beschikt zonder meer over dit uitstekende gevoel voor intuïtie dat ze zeker ook en juist heeft geconditioneerd en verfijnd in de loop van haar parallelle bestaan als tuinierster. Sowieso is haar werk waarschijnlijk het best te begrijpen aan de hand van het tuinieren. Want het is die sfeer waarmee Rosa bijna dagelijks een gelukkige en stimulerende verbondenheid beleeft en die haar volledig terugvoert naar haar essentie en de eenheid met de elementaire verbanden. In deze haast onthechte toestand ontdekt ze beelden. Vervolgens is het zaak deze te bergen en in het atelier tot zich te laten komen door ze met een melkhoudend bindmiddel en subtiele pigmenten aan het doek toe te vertrouwen. Het komt ook voor dat door de nacht dwalende beeldflarden verzorging nodig hebben. Ook die schenkt ze haar Samaritaanse toewijding. Bergingen van de slagvelden en rampplekken van onze tijd komen minder vaak voor; dit grofkorrelige gebeuren vergt te veel van de fijne afstelling van Loys zintuiglijke waarneming en is dus op haar doeken niet terug te vinden.

In de jaren ’90 dachten heel wat young curators en kunstwetenschappers dat ze met de strijdkreet ‘Bilderberg’ (beeldenberg) de activiteit in de schildersateliers in toom moesten houden. Met dit begrip, dat fonetisch dicht bij ‘Bilderbergen’ in de buurt komt, wilden zij echter een toestand van overvloed aanduiden die iedere voortzetting van schilderkunstige activiteit tot mikpunt van spot maakte of zelfs criminaliseerde. Alsof er ooit te veel beelden zouden kunnen zijn! Schilderijen wel, maar beelden? Zij zijn het toch waarop het schilderkunstige streven gericht zou moeten zijn, op een ICONISCH effect dat diep doordringt in het onderbewustzijn van de beschouwer. En dat is ook precies wat ze over het algemeen van schilderijen onderscheidt. Het schilderij kan een schitterend gepresenteerd iets zijn; zonder verplichtingen en met een snel verblekende fascinatie. Rosa daarentegen schildert beelden!

Haar voortbrengselen hebben – hoe kan het ook anders – een haast plantaardig wezen dat hun diepe betekenislagen relevantie en heilzame kracht verleent. In onze heilloze wereld die de verwarden nergens houvast en de verdwaalden geen toevlucht voor hun geblesseerde zintuigen lijkt te bieden, werken deze doeken als verzachtende verbanden en troostende geschenken van een diepe tederheid.

‘Veeleisende’ verzamelaars vertonen soms een verwachtingsvolle houding die een masochistisch trekje bezit: ze menen kunst slechts daar te ontwaren waar het pijn doet. Wees streng voor mij! Onthoud je van mijn ellendige gevoel voor schoonheid, wees ongemakkelijk, tegendraads en vooral: wees politiek relevant! In één woord: wees het JOURNAAL!

Niets makkelijker dan aan dit verlangen te voldoen! Laten we toch gewoon de afgronden, grofheden en brandhaarden van onze tijd direct afbeelden; laten we ruw en onbeschaamd, koud en afwijzend of streng en belerend zijn!

          

Het is echt niet moeilijk om je over te geven aan de zuigende werking van dat alles en uiteindelijk in de maalstroom van de tijdsgeest terecht te komen! Maar veel moeilijker is het om niet te bezwijken onder de last van de alledaagse eisen en in plaats daarvan het vriendelijke, aangename en weldadige op je doeken te laten verschijnen. Dat vereist een innerlijke standvastigheid die voortkomt uit een goed uitgebalanceerde middenpositie, maar ook de moed om soms het verwijt te moeten verduren dat je pretentieloos bent. Rosa Loy beschikt zonder meer over deze deugden en schenkt ons daarom betoverende lieflijke beelden van een grote suggestieve eigenheid.

Vanaf de wanden van mijn toevluchtsoord ervaar ik heel goed wat het betekent om troost en bemoediging te mogen ontvangen als je dat nodig hebt. Ik voel me steeds vriendelijk omringd, beschermd en gekoesterd door Rosa’s scheppingen. Deze kleine spinsels op doek hebben een weldadige werking op het gemoed en raken je direct. Voor de ‘veeleisende’ verzamelaar blijven ze gesloten, omdat hij zichzelf ervoor afgesloten heeft; hij wil lijden en zoekt geen genezing! Hij wil de harde realiteit en niet de magie van het moment. Dat alles echter wel vanuit een luxepositie; in uitzonderlijke onderkomens met een groot comfort. Dus in de regel een gemaakte houding, want wie in depressieve toestand het aangeboden redmiddel afslaat, is ofwel volledig stabiel of verkeert in een roes van zelfvernietiging. Er zijn mooie mensen die te midden van het lawaai en vuil van de grote stad kleine tuinen aanleggen op de piepkleine stukjes rond de stadsbomen die niet van beton zijn voorzien. Met deze natuurlijke neigingen voelt Rosa zich verwant. Haar beelden zijn deze tuintjes. Gelukkig de mensen die er één konden bemachtigen, want de impuls van de barmhartigheid waaraan ze hun bestaan te danken hebben, geven ze direct door aan diegenen die ze aandachtig bekijken en zich voor hen openstellen.

Ze leveren een bijdrage aan het opnieuw betoveren van de wereld!

Neo Rauch

Openingstoespraak bij tentoonstelling Bilder Bergen van Rosa Loy op 24 september 2017
Drents Museum, Assen