Openingstijden

dinsdag t/m zondag, 10.00 - 17.00 uur
extra open op maandag 1 april, 10.00 - 17.00 uur

+

Nieuws

Schilderen met woorden

Van Gogh en zijn bezoek aan Zweeloo

‘Verbeeld U een togt door de hei s’ morgens 3 uur, in een open karretje’, schrijft Vincent van Gogh (1853-1890) op 2 november 1883 aan zijn broer Theo. Hij geniet nog na van een bijna magische dagtrip die hij de dag ervoor heeft gemaakt. Vanuit het logement in Nieuw-Amsterdam/Veenoord heeft hij het kunstenaarsdorp Zweeloo bezocht. De brief die hij schrijft, is zonder twijfel één van de allermooiste brieven die hij ooit heeft geschreven. Hij schildert bijna met woorden in zijn beschrijving van alles wat hij gezien heeft. Door zijn uitgebreide brief, is ook meer bekend over de locaties die hij die dag bezoekt. Dit vormt een mooi uitgangspunt voor het onderzoek naar de Van Gogh locaties in Drenthe van het Drents Museum, Drents Archief en Het Drentse Landschap. 

Het teerste groen
Van Gogh brengt de hele dag door in Zweeloo, maar hoewel hij hoopt daar andere kunstenaars te treffen, is het al te laat in het jaar. ‘Wegens er geen schilders waren besloot ik in plaats van den terugkeer van mijn huisbaas af te wachten te loopen & onderweg wat te teekenen.’ Hij geniet van de omgeving en beschrijft deze zoals alleen een kunstenaar dat kan: ‘Die streek rond Zweeloo is op dit moment geheel & al jong koren – onafzienbaar soms dat aller aller teerste groen dat ik ken. Met er boven een lucht van een fijn lilas wit dat een effekt geeft.’ Onderweg is hij een schaapskudde tegengekomen. Het is voor hem één van de mooiste dingen die hij die dag ziet: ‘Dat terugkeeren der kudde in de schemering was de finale van de symphonie die ik gisteren hoorde.’

Een dag die als een droom voorbij ging
Van Gogh gaat zo op in alles wat hij ziet, dat hij zelfs vergeet te eten en na zijn wandeling terug hongerig aankomt in het logement in Nieuw-Amsterdam/Veenoord. ‘Als een droom ging die dag voorbij, […] Wat brengt men mee van zoo’n dag – Een aantal krabbels slechts.- Toch iets anders nog brengt men mee – een kalmen lust in ’t werk.’ Er zijn twee tekeningen bekend die in Zweeloo gemaakt zijn. Op een ervan zien we de herder met schaapskudde bij de kerk van Zweeloo. Deze prachtige 13de-eeuwse kerk is een van de Drentse Van Gogh locaties die vandaag de dag nog in volle glorie te bewonderen is. 


Vincent van Gogh, Herder met kudde bij de kleine kerk in Zweeloo, 1883, pen en penseel, witgehoogd op papier, 25 x 31,5 cm, Particuliere collectie


De Nederlands Hervormde Kerk te Zweeloo, 2020, foto Sake Elzinga

Drentse sporen
Het is bijna 140 jaar geleden dat Vincent Van Gogh Drenthe bezoekt. Het is een korte, maar belangrijke periode in zijn oeuvre. Welke sporen heeft de beroemde kunstenaar nagelaten in Drenthe? Welke plekken heeft hij bezocht en wat is er vandaag de dag nog aanwezig? Die vragen staan centraal in de publicatie Van Gogh Erfgoedlocaties in Drenthe die online te bekijken is op vangoghindrenthe.nl

Annemiek Rens, hoofdconservator Drents Museum

Dit artikel heeft in juni 2021 in de Drentse weekbladen van NDC Mediagroep gestaan.