25 juni 2018
In januari 1965 meldde grasmaaimachineslijper Tjerk Vermaning een archeologische vondst die hem in één klap de bekendste amateurarcheoloog van Nederland maakte. Het ging daarbij om werktuigen die circa 50.000 jaar geleden door Neanderthalers gemaakt zouden zijn. Deze vondst was het begin van een geruchtmakende periode in de Nederlandse archeologie. Van 8 juli 2018 tot en met 13 januari 2019 presenteert het Drents Museum de tentoonstelling De Zaak Vermaning, waarin het leven van de vinder centraal staat. Tegelijkertijd voert PeerGrouP in september de Drentse theaterproductie De Affaire Vermaning op. Daarnaast organiseren het Drents Museum en PeerGrouP op zondag 8 juli in de Gouverneurstuin in Assen het festival Expeditie Steentijd.
Expeditie Steentijd
Op zondag 8 juli - de openingsdag van de tentoonstelling De Zaak Vermaning - organiseren het Drents Museum en PeerGrouP in de Gouverneurstuin van Assen het festival Expeditie Steentijd. Een dag vol activiteiten voor families met kinderen, met workshops stenen bewerken, optredens van de band Heksenhamer, kunstwerken maken van stenen en nog veel meer! Expeditie Steentijd is leuk voor jong en oud en vindt plaats van 13.00 tot 17.00 uur. Het festival in de Gouverneurstuin is gratis toegankelijk. Kijk voor meer informatie op www.drentsmuseum.nl
Roerige periode
Tjerk Vermaning (1929–1987) was al op jonge leeftijd geïnteresseerd in archeologie. Rond zijn dertigste, na het zien van de vuistbijl van Wijnjeterp, raakte hij in de ban van de Neanderthaler en zijn vuurstenen werktuigen. In 1965 ontdekte hij, vlakbij de televisietoren van Hoogersmilde, sporen van een kampement van Neanderthalers van ruim 50.000 jaar geleden. In de jaren daarna meldde hij nog enkele grote vondstcomplexen aan. De kranten stonden er vol van en de wetenschap was enthousiast. Echter, in 1975 werden zijn vondsten in een wetenschappelijk rapport als vervalsingen ontmaskerd. Vermaning werd in 1977 door de rechtbank in Assen veroordeeld wegens oplichting, maar een jaar later sprak het gerechtshof in Leeuwarden hem vrij, omdat niet bewezen werd geacht dat hij de artefacten zelf had vervaardigd. Het hof liet in het midden of de stenen echt of vals waren.
De Zaak Vermaning
De tentoonstelling De Zaak Vermaning – Over een markant amateurarcheoloog in Drenthe vertelt het levensverhaal van Tjerk Vermaning. Wie was Vermaning en hoe ontstond zijn interesse voor het verre verleden? Hoe kwam hij tot zijn ontdekkingen en met wie werkte hij samen? Ook de rol van de pers tijdens deze roerige tijd wordt belicht. Daarnaast wordt in de tentoonstelling een groot aantal van Vermanings vondsten getoond, zowel de falsificaties (uit Hoogersmilde, Hijken en Ravenswoud) als de echte voorwerpen die hij op verschillende plaatsen in Drenthe vond. Ook zijn inspiratiebron - de vuistbijl van Wijnjeterp - is in de tentoonstelling opgenomen. Diverse filmopnames en geluidsfragmenten brengen de eigenzinnige amateurarcheoloog tot leven.
Publicatie
Bij de tentoonstelling verschijnt het gelijknamige boek De Zaak Vermaning, een uitgave van WBOOKS (Zwolle). Het boek is vanaf 8 juli verkrijgbaar in de Museumshop van het Drents Museum en kost € 24,95.
De Affaire Vermaning
Van woensdag 5 tot en met zondag 30 september 2018 voert PeerGrouP de grootschalige locatietheatervoorstelling De Affaire Vermaning op in Hoogersmilde, vlakbij de plek waar Vermaning zijn eerste spraakmakende vondsten deed. De productie is een komisch spektakel over de omstreden Drentse amateurarcheoloog. Het script is geschreven door Jan Veldman en de rol van Tjerk Vermaning wordt gespeeld door acteur Mads Wittermans.
Persfoto's
Klik op de afbeeldingen hieronder om deze te vergroten.
Bijschriften (van links naar rechts en van boven naar beneden):
Tjerk Vermaning, juli 1977, fotocollectie: provincie Drenthe
Campagnebeeld Expeditie Steentijd, zondag 8 juli, Gouverneurstuin Assen, Drents Museum en PeerGrouP
Tjerk Vermaning, Havelte, 13 mei 1975, foto: Rob Bogaerts, Nationaal Archief: collectie ANEFO
Vuistbijl van Wijnjeterp, Friesland, foto: Frans de Vries