Op reis met Vincent
In de tentoonstelling Op reis met Vincent - Van Gogh in Drenthe maakt de bezoeker kennis met misschien wel het minst bekende werk van de wereldberoemde schilder Vincent van Gogh.
Vincent van Gogh
1853 - 1890
Het leven van Vincent van Gogh is aanvankelijk een aaneenschakeling van mislukkingen. Na een weinig succesvolle tijd in de kunsthandel van zijn oom wil hij predikant worden, naar voorbeeld van zijn vader. Ook dat loopt op niets uit. Maar in de zomer van 1880 besluit hij zich toe te leggen op het kunstenaarschap. De eerste jaren in de Belgische Borinage en het Brabantse Etten tekent hij vrijwel uitsluitend, maar in Den Haag start hij onder leiding van zijn aangetrouwde neef, de bekende Haagse School-kunstenaar Anton Mauve, voorzichtig met het schilderen. Hij kiest in zijn werk voor sociale thema’s en tekent de mensen om zich heen. Maar hij voelt een steeds grotere neiging om de stad te verruilen voor het platteland.
Op reis met Vincent
Op 11 september 1883 stapt Van Gogh op de trein van Den Haag naar Drenthe. Hij verblijft er drie maanden in Hoogeveen en in Nieuw-Amsterdam/Veenoord en maakt een dagexcursie naar kunstenaarsdorp Zweeloo. In Drenthe vindt Van Gogh een uitgestrekt en donker, maar wonderschoon landschap dat hem bijblijft. Vraag je het aan de vele andere kunstenaars die Drenthe bezoeken, dan zouden zij zeggen dat hij er én in het verkeerde jaargetijde, én in het verkeerde gebied is. Maar juist die keuzes leveren kunstwerken op die zich onderscheiden van alles wat eerder gemaakt is.
◼️ Vincent van Gogh, De turfschuit, 1883
Collectie Drents Museum, aangekocht met steun van de Provincie Drenthe, Nederlandse Aardolie Maatschappij, Vuil Afvoer Maatschappij, Stichting Pieter Roelf, Stichting Van Gogh, Stichting Vrienden van het Drents Museum, Stichting Schone Kunsten rond 1900, VSB-fonds en Vereniging Rembrandt
Kiemen in Drentse grond
‘Ik geloof dat ik mijn landje heb gevonden hoor’, schrijft hij vanuit Drenthe enthousiast aan zijn broer Theo. Hij oefent er in het schilderen met olieverf en zet voorstellingen met snelle streken in één keer op het doek: veenlandschappen, mensen die met turf sjouwen als op het schilderij De turfschuit en avondeffecten zoals op Onkruid verbrandende boer. De aquarel Landschap met een boerderij laat in het felle kleurgebruik een grote dosis lef zien. Deze experimenten met materiaal, techniek en thematiek zijn belangrijk voor zijn ontwikkeling. In Drenthe zet Van Gogh stappen die nodig zijn om uiteindelijk de werken te maken die hem zo beroemd hebben gemaakt.
‘‘Ik geloof dat ik mijn landje heb gevonden hoor’’
Zuidwaarts
Op 5 december reist Van Gogh naar het Brabantse Nuenen. Daar schildert hij zijn eerste grote compositie met figuren: De aardappeleters. Dan trekt hij verder zuidwaarts, via Antwerpen naar Parijs. Hij maakt er kennis met de kunst van tijdgenoten als Paul Gauguin, Henri de Toulouse-Lautrec en Emile Bernard. Voor het eerst schildert hij een serie zelfportretten. Dan vertrekt hij naar het Zuid-Franse Arles en maakt daar belangrijke schilderijen. Maar er is ook tegenslag. Hij verblijft een jaar in de psychiatrische kliniek van Saint-Rémy, waar hij zo’n 150 werken schildert.
◼️ Vincent van Gogh, Zelfportret met Pijp, 1886. Collectie Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting)
Pionier
Van Goghs werk begint de aandacht te trekken van de Parijse pers: men ziet hem steeds meer als voortrekker van een nieuwe generatie kunstenaars. Vanuit Zuid-Frankrijk vertrekt Van Gogh naar Auvers-sur-Oise in de buurt van Parijs, waar hij woont en werkt onder het toeziend oog van de arts Paul Gachet. Hij schildert zijn laatste meesterwerken. Op 27 juli 1890 verwondt hij zichzelf met een pistool en sterft twee dagen later in Theo’s bijzijn.