Trans­cript afle­ve­ring 3: Nimo Hersi

NIMO: Toegankelijkheid brengt je vooruit. Mijn identiteit is Somalisch, is zwart en is doof. Verder in de Dovengemeenschap is niemand zoals ik. Dus moest ik altijd de brug maken naar de horende maatschappij om daar informatie, kennis te krijgen over mijn identiteit. Dat heeft heel veel tijd gekost, om dat uit te vinden, om dat uit te zoeken. Dat is zwaar geweest, dat is een emotionele strijd geweest en later heb ik inderdaad mijn plek wel gevonden. Dat ik nu weet wie ik ben.
.
MUZIEK: Er wordt muziek afgespeeld. Het is een ontspannen Mexicaanse melodie met gitaar en neuriën.  Zodra de host begint te praten wordt de muziek zachter en stopt langzaam.
.
ELINE: Je luistert naar ‘Op Frida’s Vleugels’. Een vierdelige podcast serie, gemaakt door mijzelf, Eline Polleart, en Xandra Koster in samenwerking met het Drents Museum in Assen. Mijn naam is Eline Polleart, ik ben historicus en ik doe onderzoek naar de geschiedenis van handicap. Daarnaast ben ik activist en liefhebber van het werk van Frida Kahlo.

.
XANDRA: En ik ben Xandra Koster, beleidsmedewerker bij Ideren. De landelijke belangenbehartigers organisatie voor chronische zieken en gehandicapten. Daarnaast schrijf ik over de discriminatie van mensen met een beperking, ben ik activist en heb ik mij verdiept in het werk en leven van Frida Kahlo vanuit mijn liefde voor haar werk.
.
MUZIEK: Een ontspannen melodie met gitaar en neuriën. 
.
XANDRA: In deze podcast onderzoeken wij wat Frida Kahlo voor onszelf en voor andere gehandicapten betekent. Vanuit het hart van de Viva la Frida-tentoonstelling van het Drents Museum in Assen, gaan we in gesprek met bijzondere gasten. Samen bespreken we Frida’s werk en leven aan de hand van tentoonstellingsobjecten vanuit het perspectief van onze eigen handicaps.
.
ELINE: Deze podcastserie is gemaakt in het kader van de tentoonstelling ‘Viva la Frida’, te zien in het Drents Museum in Assen tot en met 27 maart 2022*. Houd de website in de gaten voor een eventuele verlenging van de tentoonstelling in verband met corona.
.
XANDRA: In deze aflevering gaan we in gesprek met Nimo Hersi. Nimo is kunstenaar en werkt als onderwijsassistent bij het Koninklijke Kentalis.  Om dit gesprek samen te voeren, hebben we een tolk Nederlands gebaren taal bij ons. De tolk vertaalt gesproken taal, naar gebaren taal en gebaren taal naar gesproken taal. De stem die jullie nu straks horen is niet Nimo zelf, maar de tolk. We spreken met Nimo aan de hand van het schilderij ‘Het Tehuana meisje’ dat tentoongesteld wordt in ‘Viva la Frida!’ over de thema’s identiteit, etniciteit, gender en cultuur. Op de website van het Drents Museum vind je informatie over ‘Op Frida’s Vleugels’. Daar kun je ook de schilderijen en objecten zien die we bespreken in deze podcast.
.
ELINE: Nimo, van harte welkom in de podcast. We zitten hier met zijn vieren dus midden in de tentoonstelling. We zijn omgeven door schilderijen, door mooie plaatjes die Frida heeft verzameld in haar leven. Er staan een aantal goede, felle lampen op ons gericht zodat we goed met elkaar kunnen spreken. Je bent er natuurlijk ook, maar de luisteraars hebben natuurlijk geen idee hoe jij eruit ziet. Kun jij jezelf beschrijven voor de luisteraars?
.
NIMO: Ja, dat kan ik! Ik ben een vrouw. Mijn aanspreekvorm is zij/haar. Ik ben een zwarte vrouw, ik heb een zwarte jurk aan vandaag met felgekleurde schoenen; oranje, groen. Ik wil nog even zeggen dat de tolk wit is. Ik ben een zwarte vrouw. Ik zeg dat er bewust bij omdat de tolk wit is en mij vertaald, waardoor ik soms niet gezien wordt als zwarte vrouw.
.
ELINE: Dat is een hele goede toevoeging. Dankjewel. Wie ben jij? Wat doe jij in het dagelijks leven? Je vertelde al iets over dat je bij het Koninklijke Kentalis werkt. Wat is dat? Kun je daar iets over toelichten?
.
NIMO: Ja, ik werk als onderwijsassistent op een dovenschool. Dat is een Guyotschool in Haren. Eigenlijk vlakbij. Daar werk ik al zo’n vijf jaar. Op heel veel verschillende groepen heb ik gewerkt, van groep 1 tot en met groep 8. Het zijn doven en slechthorende leerlingen met een meervoudige beperking. Ik werk op dit moment in groep 4/5 en groep 8. Beide groepen zijn doof. Er zijn groepen waar bijvoorbeeld autisme voorkomt, andere slechthorende, TOS kan voorkomen. Dus het is een hele mooie mix aan leerlingen. Het is van beide zijden aanpassen en dat gaat heel goed. En dat doe ik met veel plezier, dat werk.
.
ELINE: Mooi. Je hoeft je niet echt te vervelen zo te horen. Toen Xandra jou net even kort voorstelde, vertelde Xandra ook dat je kunstenaar bent. Kun je daar wat meer over vertellen?
.
NIMO: In principe ben ik tijdelijk gestopt als kunstenaar, maar kunst is een altijd een deel van mijn leven. Ik spreek veel over kunst, ik ga graag met vrienden kijken naar kunst. Ik heb als freelance fotograaf gewerkt. Daar ben ik mee gestopt omdat de combinatie met het onderwijs te zwaar was, maar ik heb wel altijd een oude camera in mijn tas dus als ik wandelen ben, stop ik hier en daar om toch nog wel foto’s te maken. Dat zit toch nog wel in me. Dus op die manier doe ik af en toe  nog wel wat als fotograaf.
.
ELINE: Hey, en Frida Kahlo was natuurlijk ook kunstenaar. Herken jij jezelf ook in haar? Of in de dingen die zij deed in haar leven?
.
NIMO: Ik herken mezelf wel in haar kunst. Ik houd van originele kunst en ik vind het ook belangrijk dat niemand mijn identiteit en cultuur en kunst afpakt. Dat had Frida natuurlijk ook. Die laat dat ook zien, die laat heel veel van haar cultuur zien, van de Mexicaanse kleding, het zit in haar stijl. Alles is origineel en heel rauw op een bepaalde manier. Wat ik doe en wat ik deel is dat ook. Ik wil het ook origineel hebben van mijn identiteit waar ik vandaan kom. Uit Somalië, Oost- Afrika daar is ook hele mooie kleding en ik wil niet dat dat verloren gaat. En mijn identiteit is natuurlijk ook een dovencultuur en ik wil ook niet dat dat verloren gaat. Zij was natuurlijk heel activistisch en dat past ook wel heel goed bij mij, omdat, hoe zeg je dat? Het is zo normaal dat wit de norm is en dat je je daar op aanpast. Dat ben ik altijd gewend, dat is ook een soort van pijn voor me. Dat doe je, ongemerkt maar dat is niet iets wat ik wil. Dus die culturele identiteit moet niet verloren gaan en dat vind ik heel belangrijk.
.
MUZIEK: Een ontspannen melodie met gitaar en neuriën. 
.
XANDRA: Ik vind het heel mooi hoe je benoemt dat dat en het stukje Somalische identiteit is voor jou maar ook dat stukje dovencultuur. En dat je dus kunst ook als bijna een vorm van archief om die cultuur te bewaren. Wat het voor jou betekent, wat het voor anderen betekent, ik denk dat je dat heel mooi omschrijft. Dat past ook perfect bij het schilderij waar jij vandaag iets over gaat vertellen. In elk van onze afleveringen is er iemand te gast en die licht één tentoonstellingsobject uit. Dat is vreselijk om te kiezen want er is heel veel moois te zien. Jij hebt een schilderij gekozen met de term: ‘het Tehuana meisje’. Je zit er recht voor. Je kijkt er recht op uit. Ze hebben een hele mooie spot opgericht. Kun jij aan de luisteraars vertellen in geuren en kleuren wat jij ziet en hoe dat schilderij eruit ziet.
.

.
NIMO: Ik zou het vooral over de huidskleur willen hebben. Dat is zo mooi gedaan. De diversiteit in huidskleur van haar, zit heel duidelijk de tinten, de tinten in haar huid. Dat heeft Frida ontzettend mooi gedaan. Dat zie je niet vaak. Want wat ik heb geleerd op school, over kunst, heeft iedereen een witte huidskleur. Net als muren altijd wit zijn. Op Frida’s schilderij is dat niet zo. Daar is het heel opvallend. De kleuren springen er echt heel erg uit. Dat vind ik er heel mooi aan.
.
ELINE: Ja, mooi dat je dat er gelijk uit licht. Als persoonlijk iets voor jou dat er heel erg uitspringt. Wanrt als je er naar kijkt, het is een meisje die tussen twee piramides zit. Het is een jong meisje, een jaar of 10, 11 misschien. Kun je verder het landschap nog even beschrijven waar zij in zit? Was is er verder nog meer te zien behalve haar op het schilderij?
.
NIMO: Ja, je ziet de zon en de maan. Het is Inheems. Zij is echt Inheems. Dat heeft ook wel te maken met wetenschap, heel veel mensen weten dat niet, maar dat is juist een heel belangrijk onderdeel. Die zon en die maan. Dat het verband houdt met het lichaam en dat als het volle maan is dat dan het bloed meer omhoog stroomt. Dat heeft ook weer te maken met mijn geloof. Ik ben moslim. Er wordt gezegd; als het volle maan is dan ga jij cupping doen. Als het dan volle maan is, dan heb je een goede doorbloeding. Dan stroomt het bloed goed, want dat heeft te maken met de maan. De zon op het schilderij heeft voor mij, nou ja, daar word ik altijd vrolijk van, van de zon, waar ik ook kom. Het zit in mijn roots en waar ik vandaan kom. De zon geeft me altijd een prettig gevoel. En het geeft je vitamine D, wat je gewoon nodig hebt. Dus het gaat om het lichaam.
.
ELINE: Als je het ziet he, het springt er natuurlijk echt uit. Het meisje dat daar zit, heeft een vliegtuige vast. Ze kijkt de kijker die voor het schilderij staat echt recht aan. Recht door de ziel kijkt ze heen. Wat voor gevoelens roept het bij je op? De kleuren van het schilderij benoemde je al. Die hele intense blik die dat meisje heeft. Wat roept dat bij je op? Wat zijn de associaties die je daarbij hebt?
.
NIMO: Ja, dat vliegtuig wat zij vast houdt, doet me wel wat. Is voor mij wat emotioneel. Ik ben gevlucht. Er was een politieke burgeroorlog dus ik moest vluchten naar Nederland. Alles was nieuw. Ik weet niet goed hoe ik het moet zeggen. Het was natuurlijk gedwongen. Dus dat is het voor mij eigenlijk wel. Gedwongen hier gekomen omdat er in mijn land oorlog was, ik daar niet veilig was. Ik dacht, ik kan altijd terug als het daar weer veilig is. Maar ja, het is mij onmogelijk gemaakt om terug te gaan naar mijn land door de omstandigheden en dat is een probleem. Door het land waar ik vandaan kom, mijn eigen land, kan ik niet heen. Dat is onbereikbaar voor mij. Dat heeft een muur om mij heen gezet dat ik daar niet kan komen. Door de omstandigheden, omdat het daar niet veilig is.
.
ELINE: Dus het is ook een beetje het gevoel van ontheemd zijn? Misplaatst? Het meisje kijkt zoals ik het schilderij zie, kijkt wel alsof ze tussen A en B misschien is of nog niet helemaal waar ze is. Maar waar ze is, alsof ze heel sterk in haar identiteit staat. En dat ze ook recht de kijker kan aankijken. Geldt dit voor jou ook? Heb jij bijvoorbeeld in de Nederlandse Dovencultuur jouw plek gevonden?
.
NIMO: In het begin niet. Nee, omdat… hoe moet ik dat zeggen? Het heeft te maken met mijn interseksualiteit van mijn identiteit, wat het natuurlijk heel warrig, heel vaag maakt. Het is een beetje alsof ik moest shoppen, moest winkelen en moest kiezen; dit of dat of dat. Wat past bij mij? Maar uiteindelijk heb ik kunnen besluiten om de brug naar de maatschappij te vinden. Toegankelijkheid brengt je vooruit. Mijn identiteit is Somalisch, is zwart en is doof. Verder in de Dovengemeenschap is niemand zoals ik. Dus moest ik altijd de brug maken naar de horende maatschappij om daar informatie, kennis te krijgen over mijn identiteit. Dat heeft heel veel tijd gekost, om dat uit te vinden, om dat uit te zoeken. Dat is zwaar geweest, dat is een emotionele strijd geweest en later heb ik inderdaad mijn plek wel gevonden. Dat ik nu weet wie ik ben.
.
Eerder heb ik die kennis nooit gekregen, omdat ik die informatie nooit had. Omdat de maatschappij doven mensen beperkt maakt ook op het gebied van informatie.
.
ELINE: Ik vind het ook heel mooi wat je benoemt; die brug die je slaat en je moet die brug maken, je moet erover heen, maar je bent zelf ook de brug. Dan kijk ik even naar Xandra want jij hebt ter voorbereiding van deze aflevering heel veel studie gedaan naar de werken en ook naar Frida’s leven. De brug functie, het een en het ander en het verbinden van dingen. Is dat ook iets wat van het schilderij wat Frida in haar achterhoofd had? Wat kun je vertellen  over de context? Hoe heeft Frida het ooit gemaakt?
.
XANDRA: Ja, mooie vraag. Ik denk dat ik dat wel kan. Allereest wil ik ook nog specifiek tegen jou zeggen, Nimo, dat ik het geweldig vind dat je met ons dit deelt. Ik realiseer me dat dat een emotioneel verhaal is. Ook dat stukje met het vliegtuig en het vluchten. Dankjewel daarvoor. Voor je vertrouwen, dat je dat met ons wil delen.
.
Nou, ik zal je iets vertellen over het schilderij Eline. Ik weet niet of jij het gezien hebt Nimo, maar op het schilderij zie je aan de linkerkant de maan. En op deze afstand kun je het niet zien, maar misschien heb je net gezien, toen je ervoor stond. Er zit een klein konijntje in de maan. Frida en Diego hadden in hun huis een encyclopedie met Azteekse illustraties. Dat heette de Florentijnse codex, die encyclopedie. Die bestaat trouwens nog steeds. Die kun je volgens mij nog bestellen voor heel duur. En deze serie van 12 boeken is geschreven in de zestiende eeuw door een Spaanse monnik samen met Azteekse studenten. Het is de belangrijkste bron om het leven van voor de Spaanse bezetting van Mexico in beeld te brengen.
.
In het boek staat een afbeelding van de maan die bijna hetzelfde is als de maan in dit schilderij. Het schilderij verwijst naar een Azteekse mythe over het ontstaan van de zon en de maan. Er staan ook Pyramides op het schilderij, dat zijn de Pyramide van de zon en de Pyramide van de maan. En die Pyramides bestaan nog steeds, die kun je bezoeken in Mexico.
.
Volgens de mythe was de aarde donker, want er was geen zon op dat moment. En werd door de Goden op dat moment, op beide Pyramides een vuur gemaakt. Twee van de Goden wierpen zich in de vlammen waarnaar de zon en de maan ontstonden. Omdat de maan even helder scheen als de zon, gooide één van de overgebleven Goden een konijn naar de maan om het licht een beetje te dimmen. Daarom zie je na verwijzingen van deze mythe op dit schilderij een konijn, maar ook op diverse Azteekse afbeeldingen zie je het konijn voor de maan. We zien op Frida’s werk heel vaak de zon en de maan terugkomen op diverse schilderijen en tekeningen. Meestal wordt dat uitgelegd als dag en nacht, blijdschap en verdriet, leven en dood en wordt dat direct gekoppeld aan de gebeurtenissen in Frida’s leven.  Maar dit schilderij is een ode aan de oude geschiedenis van Mexico, van voor de bezetting door de Spanjaarden. Dus het is complexer. En ik hoorde jou net, Nimo, ook de verbinding maken met jouw cultuur. Wat de zon en de maan in jouw cultuur betekenen, in de Mexicaanse cultuur hadden de zon en de maan ook een specifieke betekenis.
.
Misschien is het interessant om ook haar andere schilderijen met een zon en een man eens in dit licht te bekijken.  Frida’s schilderde geen mannelijke helden zoals de grote, mannelijke kunstenaars zoals haar man Diego Rivera destijds deden. Frida schilderde meestal vrouwen en in dit geval was het een meisje, waarschijnlijk Lucha Maria. Een dochter van mensen die werkten in haar huis. Het was een jong, eenvoudig, Inheems meisje. Ze zit voor de Pyramides van de zon en de maan. Dat meisje heeft een model vliegtuigje vast, dat verwijst naar jeugd en toekomst. In die tijd was een vliegtuig heel modern. In 19… wat is het? In 1930 heeft ze het geschilderd denk ik? 42, Ietjes later, sorry. Maar goed, toen was het nog steeds heel modern, een vliegtuig. Onze podcast heet ‘Op Frida’s Vleugels’ en in dit werk geeft Frida als het ware de vleugels aan een jong, Inheems meisje waarmee ze iegnlijk zegt dat zij de toekomst van Mexico in haar handen heeft. Als jij dus vraagt van; ‘Maakt Frida bruggen?’ Ja, ze slaat een brug vanuit dat Inheemse, vanuit de Azteken, naar de wereld. Je ziet dan dit meisje, dit meisje leeft nu. Tenminste, in haar nu. In de jaren 40 van de vorige eeuw. Dus het is in die tijd een modern meisje voor een hele oude geschiedenis met de toekomst, dat vliegtuigje, in haar handen.
.
ELINE: Ja, heel mooi dat ook het thema van de brug in Frida’s bedoelingen er ook nog in zat. Ook met vroeger en nu verbinden.
.
XANDRA: En de toekomst.
.
ELINE: Ook de toekomst erbij, maar ook die draai van vrouwen een keer centraal stellen. Xandra legde al uit Nimo, er zitten dus archeologische resten zitten er in. Frida die verzamelde ook heel veel kunstwerken en veel archeologische voorwerpen in haar huis, samen met haar man. Die stelde ze ook tentoon in een binnentuin in haar huis. Dus zij maakt heel dankbaar gebruik van de Mexicaanse culturele achtergrond die zij heeft en de omgeving waar zij zit. Wat vind je daarvan? Gebruik jij bijvoorbeeld ook, als het gaat over jouw werk, je fotografie, zijn er ook elementen uit jouw Somalische cultuur of uit jouw Islamitische achtergrond of jouw Dovencultuur die jij gebruikt?
.
NIMO: Ja, vooral kledingstukken. Vooral dingen die thuis gebruikt worden of herinneringen van thuis. Dus geur, eten, manieren van zitten, hoe tapijt ligt, maar of je laag of dat je hoog zit of dat je bijvoorbeeld alles wat een thuis gevoel oproept.
.
ELINE: En typisch ook want Frida deed ook heel veel dingen die van binnenshuis waren, het kleine alledaagse leven. Ze deed ook heel vaak alledaagse scenes, beeldde ze uit. Fruitschalen, in een andere aflevering verteld Xandra uitgebreid over een stilleven wat Frida heeft geschilderd en ik vind het heel mooi dat je benoemd dat je dat huiselijke, het kleine hetgeen wat misschien heel ver voelt wat je daardoor juist heel dichtbij wilt halen. En het ook echt een rol heeft in jouw werk.
.
NIMO: Ja. het ziet er vaak mooi uit, het is prachtig. En in een huis ziet het er vaak heel mooi uit, maar vaak is juist buitenshuis de armoede. Maar sommige culturen doen dan toch hun best om het toch mooi te maken en dat je je thuis voelt. Bijvoorbeeld mango, kleine dingetjes eten kan mij al gelukkig maken. Dat idee. Daar heb ik veel van geleerd, dat ik dacht, goh dat soort kleine dingen maken dat je je ergens thuis voelt en bepaalde dingen heb ik daar ook wel van overgenomen en doe ik ook op die manier thuis waardoor ik ook die cultuur behoudt.
.
MUZIEK: Een ontspannen melodie met gitaar en neuriën. 
.
ELINE: En als het dan gaat over de doven cultuur? Die is over de hele wereld sterk ontwikkeld, er is een hele sterke Nederlandse dovencultuur. Je vertelde dat deze best heel wit is, in ieder geval heel normatief. Zijn daar ook hele eigen dingetjes aan die jij je juist eigen maakt of denkt van oe daar kan ik een eigen twist aangeven, dat is interessant?
.
NIMO: Oeh, dat is lastig want ik vind het ook lastig om de dovencultuur te beschrijven omdat de geschiedenis van de dovencultuur heel wit is en vrij activistisch. Daar heb ik over geleerd, waardoor ik altijd heb gedacht de witte weten het beter. Dat heb ik altijd in mijn hoofd gehad. Later kwam ik er wel achter dat de maatschappij ook niet anders aanbiedt waardoor die diversiteit er niet is en ik kreeg die informatie over de dovencultuur ook niet en die kennis niet. Ik heb ook geen rolmodel wat dat betreft, waardoor ik ook niet zo goed wist of die dovencultuur wel of niet bij mij paste. Het was een beetje alsof ik onderwater leefde en ik opzoek was naar wat dovencultuur voor mij is. Ik kende de dovencultuur, ja oke die ken ik nu en nu dan? Uiteindelijk is mijn dovenidentiteit versterkt, ik weet wie ik ben, wat mijn culturele identiteit is en dat ik mijn dovenidentiteit kan omarmen maar dat dit ook een deel van mij is. Als ik mijn culturele identiteit niet eerder had gehad, had ik met die dovencultuur niet zo veel gekund, omdat ik niet weet wie ik zelf cultureel was of ben. Als ik dat niet heb, kan die dovencultuur ook geen onderdeel van mij zijn en die stoelt dan ergens op. Dus die andere twee identiteiten van mij heb ik mee geworsteld, tot ik dat duidelijk had. Toen dacht ik, nu kan ik de dovencultuur omarmen. Die is zeker heel mooi, het is voor mij zuurstof, het is in gebarentaal kunnen communiceren. In het dagelijks leven beweeg je je voor in de maatschappij in de trein kan ik omroepen bijvoorbeeld niet horen, dat is vervelend ik moet altijd navragen wat er aan de hand is. Als ik naar de gemeente ga en er is geen tolk, dan moet ik via typen op mijn telefoon communiceren. Sommige mensen beginnen dan te lachen, haha hoezo heb jij een telefoon of waarom pak jij je telefoon?! Dat zijn verschillende zaken waar je tegen aan loopt, dat is heel vermoeiend. En als ik dan thuis kom en dan samen met mijn dove vrienden in gebarentaal kan spreken, is dat zuurstof. Dus daarom is de dovencultuur ook zo ontzettend belangrijk en is dat thuiskomen ook zo ontzettend belangrijk voor mij.
.
ELINE: Super mooi wat je beschrijft Nimo, over dat je de ene cultuur nodig hebt om de ander ook te kunnen omarmen in jezelf. We hebben ook een aflevering opgenomen over Frida’s korsetten, dit zijn medische hulpmiddelen dat zijn echt dingen die je gebruikt bij een handicap. Maar wat we ook hebben besproken in die aflevering is dat haar politieke standpunten, haar activisme zit daar op. Ze heeft bijvoorbeeld de hamer en de sikkel, de communistische symbolen heeft ze erop geschilderd. Dus ze was daar echt heel vors in, er komen meerdere dingen bij elkaar. Dus als jij zegt van dat stuk dovencultuur heb ik nodig om mijn etniciteit te omarmen of die Somalische cultuur, maar andersom ook. Het een versterkt het andere, je kan het niet loshalen van elkaar. Allebei die dingen maken jou wie je bent, samen met nog heel veel andere dingen. En ik vind het heel mooi hoe je dat beschrijft, omdat het ook past bij de tentoonstelling Frida als heel multidimensionaal persoon. Met heel veel verschillende kanten neerzet, met oog voor haar eigen tradities maar ook vernieuwingen die ze daar in toepast. En ik vind het heel mooi hoe jij daar over verteld en hoe je eigen ervaringen daar in passen.
.
XANDRA: ik herken ook heel erg de verschillende identiteiten, waar we het ook vandaag al best wel met andere gasten ook over hebben gehad. De verschillende identiteiten van Frida en haar gender en haar seksualiteit en haar handicap en haar etnische achtergrond. En haar communist zijn. Noem het allemaal maar op. En ik herken dat voor een deel wel heel erg in jou. Je bent natuurlijk meer dan de som van je identiteiten, maar het hele plaatje maakt jou. En dat zie je bij Frida ook. Ik zie in elk geval die gelijkenis daar wel in, tussen jou en Frida. Herken je dat ook een beetje?
.
NIMO: Ja, jawel. Eerlijk gezegd wel jammer dat zij niet ook doof was haha. GELACH. Uiteraard kan je mensen nooit met elkaar vergelijken. Ons ook niet, ik ben doof en dat is ingewikkeld en gecompliceerd. Dovencultuur heeft ook voor mij een diepere betekenis, nu op dit moment is dovencultuur voor mij nog steeds wel een strijd. Omdat de gebarentaal zelf is ook heel wit, het is een witte taal. Er zijn nog gebaren die racisme in zich hebben. Waardoor ik eigenlijk de enige ben die de strijd kan leveren dit anders te krijgen en dat kost veel energie. Gelukkig door corona is er steeds meer online contact en ook steeds meer internationaal contact, doordat dingen op hun plek vallen, dingen die herkenbaar voor mij zijn en ook denk: gelukkig ik ben hier niet alleen in. Dus het is een warm nest dat ik heb kunnen vinden. Het is heel fijn om niet alleen te zijn. en daar het samen over te kunnen hebben. Dit maakt het heel mooi, maar ook door er voor te zorgen dat er in de dovencultuur verschillende rolmodellen zijn. Wat ik ook weer kan gebruiken in mijn dagelijks leven in het onderwijs, in mijn kunst en in andere zaken kan ik dat doorgeven. Dat is ook wel een deel natuurlijk. Dat doorgeven is ook natuurlijk wat Frida doet. De schilderijen van haar zijn natuurlijk bewaard, op die manier hoop ik ook iets te kunnen doorgeven. De traditie doorgeven.
.
ELINE: ja, heel mooi. Nimo ik ben ook wel heel benieuwd, Xandra vertelde net over dit schilderij, de mannelijke kunstenaars beelden mannen uit heel heroïsch en dat Frida daar eigenlijk heel erg van afweek met het schilderij met het meisje en het vliegtuigje vast heeft  dat erbij zit. Maar dat Frida heel bewust besloot vrouwen heel centraal te zetten. Wat betekend vrouw zijn voor jou? Neem je dat ook mee in de identiteit die je nu bespreekt? Er zijn natuurlijk veel meer, maar die paar die we nu hebben benoemd. Hoe speelt dat voor jou een rol?
.
Nimo: Oeh, dat is een goede vraag! Vrouw zijn is natuurlijk iets ontzettend moois. Ik ben heel blij dat ik vrouw ben, maar eerlijk gezegd, vrouwen zijn natuurlijk hartstikke prachtig, hebben fantastische lijven, en we weten lang niet alles wat er in die lijven gebeurt en dat is erg. De hele medische blik is mannelijk, waardoor vrouwen daar eigenlijk niet in mee worden genomen. Miskramen bijvoorbeeld heb ik niet mee gekregen. En dat maakt mij dan wel boos. Ik weet niet eens wat er in mijn eigen lijft gebeurt, huisartsen vertellen je daar ook niet eens alles over. En ja daar word ik wel boos van. In dat opzicht ben ik wel blij met Instagram, ik volg heel veel vrouwen die bepaalde klachten hebben, die daar over praten. Hierdoor begrijp ik bepaalde pijn beter. En daarom ben ik ook zo blij met de vrouwen in mijn omgeving, ik hoop dat deze ontwikkeling doorzet en we het er over blijven hebben. Dat we dit soort zaken bespreken, maar wat vrouw zijn voor mij betekend blijft een lastige vraag.
.
MUZIEK: Een ontspannen melodie met gitaar en neuriën. 
.
XANDRA: Ik zat nog iets te bedenken, wat terug kom uit helemaal uit het begin van het gesprek, waar jij het schilderij ging beschrijven. Waar je vertelde dat je het zo mooi vond hoe ze de huidskleur zo mooi heeft weten te pakken. Heb jij in deze tentoonstelling, ik weet niet of je er al bent geweest ... Er is ook een schilderij van een zwarte vrouw genaamd Eva Frederick. Er is eerst een tekening van een Afrikaanse/Amerikaanse vrouw. Later komt er ook een schilderij van een zwarte vrouw, ik ben benieuwd of je daar hetzelfde hebt gezien?

Ik weet niet of je het hebt gezien, anders moet je straks even kijken. Maar die vond ik heel mooi en dat heb ik ook gehoord in de andere podcast van het Drents Museum, daar zei een zwarte vrouw: ik vind het zo mooi dat Frida een zwarte vrouw heeft geschilderd en dat die vrouw een naam had. Vaak is het in de kunst, dan is het of een zwarte vrouw of een zwarte man aan de bar en dan heeft hij geen naam. Deze vrouw heeft een naam en ik was benieuwd of jij het schilderij hebt gezien? Beetje ander thema, maar hij viel in gedachten.
.
NIMO: die vrouw zij, het heeft een naam. Precies dat! Ook in die tijd dat Frida die vrouw een naam heeft gegeven, als je het inderdaad vergelijkt met het Rijksmuseum zie je ook wel zwarte vrouwen in het museum maar die hebben geen naam. En wat ik heb geleerd toen ik opgeroeide, is dat dat het is. En dat frustreerde mij. Want hoe heet diegene? Ja geen idee het is gewoon een schilderij en het staat gewoon op het schilderij. Dat bleef wel een steeds terugkomende vraag voor mij. Want dat voelt heel dubbel, want dat maakt je nog minderwaardiger. En doven worden al als minder jarig gezien, en ik sta daar dan weer helemaal onder aan de lader. Het is mooi dat ze zei dat die vrouw een naam heeft.
.
ELINE: Ik vind het heel mooi symbolisch dat je dan dit schilderij hebt gekozen. Xandra jouw beschrijving, het meisje dat de toekomst vast houdt in haar cultuur, in haar cultuur, in haar traditie. Ik denk dat dat een hele mooie rode lijn is die we vandaag hebben besproken en ook dat je het had over de zon en de maan. En als het gaat over de bloedsomloop in de islamitische geneeskunde die je noemde. Dat hoe langer je gaat kijken, hoe meer je uit verschillende hoeken gaat kijken en hoe meer je dan ook gaat zien. En met hoe meer dingen het te maken heeft zo’n schilderij. Dat vind ik echt heel mooi. Xandra als een soort rap-up van de afleveringen, reflecteert Xandra ook nog even. De podcast heet natuurlijk Op Frida’s Vleugels, en ze zij: “voeten waarom heb ik jullie nodig, als ik vleugels heb om te vliegen” toen haar been net werd geamputeerd. Nou ik kan niet meer lopen, dan ga ik toch gewoon met mijn vleugels verder? Dan ben ik wel heel benieuwd Xandra, Als jij zo is terug luistert naar het gesprek en er nog is over na denkt, wat denk je dan wat vleugels zijn die Nimo heeft benoemd? Die jouw doen vliegen Nimo.
.
XANDRA: Oe ik denk, maar ben benieuwd wat jij hier zelf van vindt en of jij je hier in herkent. Maar ik denk heel diep geworteld zijn in je Somalische cultuur. Dat is een van de vleugels, dat geeft jou geuren van het eten, ik vond het zo mooi dat je zei van de manier waarop een kleed op de vloer ligt, dat soort dingen. Ik denk dat dat één van je vleugels is, maar ook gelijk je wortels is. Ik denk dan nog eerder wortels, maar ook je activisme, ook wel heel duidelijk één van je vleugels, waarin jij jezelf laat zien. Want ik weet, we hebben het er niet over gehad, maar ik weet dat jij binnen de dovencultuur werkt aan antiracisme, door video’s die jij maakt. Waar jij dingen over racisme uitlegt.  Ik kan mij voorstellen dat dit enerzijds heel krachtig is, maar toch ook wel een beetje eenzaam is. Dat jij de enige bent in Nederland die dit werk doet. De verbondenheid met activisme, buitenlandse zwarte mensen die doof zijn, kan ik me voorstellen dat dat heel erg helpend is. Misschien wel de kracht in je vleugels.
.
NIMO: Ja, ik wil daar wel ook bij zeggen. Een half jaar geleden heb ik een scooter ongeluk gehad. Toen had ik een gebroken been en dat deed mij ook wel denken aan Frida. Ik heb toen ook een hele tijd in bed moeten liggen. Ik werd daar ontzettend somber van, ook omdat in het ziekenhuis de communicatie niet goed ging. Met de verpleegkundigen, heb ik heel vaak via een telefoon moeten communiceren. En heel veel moeten uitleggen  over hoe je contact heb met dove mensen. Toen ik wakker werd, hing er meteen een gezicht boven mij, waar ik ontzettend van schrok. En ik moest uitleggen dit heb ik liever niet, ik moest uitleggen hoe met mij om te gaan. Dat als je mij wakker maakt je even een hand op mijn schouder legt, zodat het duidelijk is dat ik wakker wordt. Er was een verpleger in die donkere periode, die zag mij in bed en zag mijn verdriet. En blijkbaar huil ik vrij hard, maar dat wist ik niet ik hoor het zelf niet. En ik wist niet hoe veel mensen om mij heen waren. De volgende dag zeiden ze dat het handiger was om naar een andere plek te gaan. Dus toen reed zij mijn bed naar een andere plek bij het raam. Daar kon ik de zon en de maan zien, toen dacht ik dit helpt zo erg! Omdat dit ook een onderdeel is van mijn cultuur, ik weet niet het komt, maar waarom dat zo is. Dat deed iets voor mij. De cultuur zegt ook dat het zo is, dus dat zal zo. Gelukkig heb ik FaceTime op mijn telefoon en dat heeft mij er doorheen geholpen. Dat die technologie bestaat, dat je gesprekken kan hebben met menen, dat je meningen kan uitwisselen met mensen. Dat heeft mij er echt door heen geholpen. Later dacht ik dat slaapkameractivisme, dat bestaat dus echt haha. Daar had ik nooit aan gedacht, nu dacht ik waarom moet ik er pas achter komen als ik wat breek? Dus eigenlijk heeft het mij wel wat gebracht, is het een goede ervaring geweest. Aan de andere kant was het natuurlijk heel pijnlijk, zo’n ongeluk gebeurt en dat je daardoor dingen beter weet is wel pijnlijk. Als het niet gebeurt was, had ik bepaalde zaken ook niet geweten en was ik achter bepaalde zaken niet gekomen. Is wel bijzonder geweest en heeft mij aan het denken gezet.
.
ELINE: Ja dat snap ik, dan zijn we eigenlijk weer helemaal terug bij het begin van deze aflevering. Jij bent goed geworteld in wie je bent, je weet heel goed wie je bent. Daar heb je ook heel veel werk in verzet. En hebben natuurlijk maar een piep klein beetje over kunnen bespreken vandaag, maar je hebt er erg veel over te vertellen dat zie en hoor ik aan alles. En eigenlijk, heb je geen vliegtuigje in handen, maar heb jij een telefoon met FaceTime erop. Maar je hebt ook een toekomst vast en ben heel benieuwd welke bruggen jij nog meer gaat bouwen, Nimo. Bedankt voor je bijdrage aan deze aflevering.
.
NIMO: Graag gedaan!
.
XANDRA: Dank jullie wel voor het luisteren. Check ook de andere drie afleveringen van deze podcast, die tweewekelijks uitkomen. Als je deze podcast tof vindt, laat dan een positieve review achter in je favoriete podcast app zodat anderen ‘m makkelijker kunnen vinden.
.
ELINE: Op Frida’s Vleugels werd gepresenteerd door mijzelf, Eline Pollaert, en Xandra Koster. We maken de podcast in samenwerking met het Drents Museum. De techniek lag in de capabele handen van Lisa Jansen.
.
Wil je nog iets kwijt over de podcast? Ga dan naar www.drentsmuseum.nl/podcast
.
Als je nog niet bent geweest, kom dan vooral langs in het Drents Museum om zelf te kijken naar Viva la Frida! En kom natuurlijk nóg een keer als je door onze podcast met een nieuw perspectief het werk van Frida Kahlo wil bekijken. Dat kan nog tot en met maart 2022. Maar houd de website in de gaten voor een eventuele verlenging van de tentoonstelling in verband met corona.
.
MUZIEK: Een ontspannen melodie met gitaar en neuriën.